روتبلیشن : راهکار مقابله با گرفتگی عروق قلب

گرفتگی عروق قلبی یکی از بیماری هایی است که باید به سرعت درمان شود، چرا که می تواند به سکته قلبی و مرگ ختم شود. روتبلیشن یا ابلیشن چرخشی یکی از راهکار های جدید و قدرتمند برای خارج کردن پلاک از درون رگ هاست. در این مقاله به معرفی این روش درمانی و مزایا و معایب آن می پردازیم.

پرسش از دکتر تماس با ما

چگونه پلاک‌ها را از درون شریان‌ها خارج می‌کنند؟

پاسخ اصلی این سوال آنژیوپلاستی است، که با نام دیگر آنژیوپلاستی عروق کرونر جلدی از طریق پوست یا PTCA نیز شناخته می‌شود. این عمل شامل وارد کردن لوله منعطف و بلندی با نام کاتتر به درون رگ خونی از طریق پوست می‌شود. اما این عمل تنها روش درمانی موجود برای از بین بردن پلاک‌های ایجاد شده در شریان‌ها نیست، روش‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند برای رفع این مشکل به کار برده شوند:

• استفاده از پیوند بایپس شریان کرونری
• استنت گذاری عروق کرونر (استفاده از استنت قلبی)
• آترکتومی چرخشی یا روتبلیشن

روتبلیشن استنت عروق کرونری چیست؟

روتبلیشن (Rotablation) به درمانی اضافی گفته می‌شود که در کنار عمل آنژیوپلاستی عروق کرونر استفاده می‌شود. روش استاندارد آنژیوپلاستی عروق کرونر تنها به استفاده از بالون و استنت محدود می‌شود. روتبلیشن از مته‌های باریکی استفاده می‌کند که با کمک هوای فشرده، به حذف ذخایر رسوب شده کمک می‌کنند. معمولا پس از روتبلیشن از آنژیوپلاستی، بالون زدن و قرار دادن یک یا چند استنت در شریان استفاده می‌شود.

چه بیماری‌هایی با این روش درمان می‌شوند؟

بیماری‌هایی که با این روش درمان می‌شوند معمولا شامل موارد بعدی هستند:

• بیماری عروق کرونر قلب در بیمارانی که آنژین قلبی دارند.
• بیماری عروق کرونر قلب در بیمارانی که آنژین قلبی ندارند، اما شواهدی از اختلال در جریان خون وجود دارد.

ابلیشن چرخشی چگونه عروق را باز می کند؟

عمل آنژیوپلاستی عروق کرونر از طریق پوست و با هدف درمان تنگی عروق کرونری و کاهش علائم آنژین قلبی ناشی از فعالیت بدنی انجام می‌شود. روتبلیشن روشی است که می‌تواند به تسهیل درمان اصلی کمک کند. این روش در مواردی استفاده می‌شود که تصویربرداری‌های انجام شده، رسوب‌های حادی را در عروق فرد نشان می‌دهند، یا رسوب‌ها به حدی زیاد شده اند که ابعاد آنها مانع از عبور بالون می‌شود و تنها یک سیم قادر به عبود از محل تنگی مجرا می‌باشد.

برای انجام روتبلیشن، با استفاده از روش‌های استاندارد، یک دسترسی به محل عروق کرونر ایجاد می‌شود. این اقدام مشابه آنژیوپلاستی عروق کرونر از طریق پوست انجام می‌شود. در این روش یک سیم راهنمای ویژه، که برای مته کردن رسوب‌ ها نیاز است، از محل تنگی مجرا عبور داده می ‌شود. بعد از یک آزمایش اولیه در بیرون بدن فرد، سیم راهنما برای جلو بردن سر مته به محل تنگی مجرا استفاده می‌ شود.

مته هدایت شده با کمک هوای فشرده کار می‌ کند و با سرعت ۱۴۰ تا ۱۶۰ هزار آر پی ای به چرخیدن در تنگی مجرا می  ‌پردازد. فرآیند مته کردن پلاک و ذخایر رسوب در درون رگ به ایجاد تکه‌های کوچکی از رسوب‌ها منتهی می‌شود، این تکه‌ها به آسانی از رگ‌های خونی عبور می‌کنند و توسط بدن جذب می‌شوند.

زمانی که سر مته از بدن بیرون کشیده می‌شود، محل مجرای تنگ شده با استفاده از بالون آنژیوپلاستی گشاد می‌شود و باقی روال درمانی مشابه آنژیوپلاستی عروق کرونر دنبال می‌شود. این گام معمولا با قرار دادن استنت‌های دارویی همراه می‌شود. این موضوع به حصول اطمینان از موفقیت درمان در طولانی مدت کمک می‌کند. در بسیاری موارد، بالون‌های فشار بالا برای حصول اطمینان از باز شدن کامل استنت‌ها، استفاده می‌شوند.

با استفاده از مته ای که به حذف ذخایر رسوب کمک می‌کند، جراح می‌تواند از گیر نکردن استنت در ذخایر رسوب مطمئن شود. این موضوع به جراح کمک می‌کند تا استنت را به محل مورد نظر خود هدایت کند و عمل به شکل موفقیت آمیزی دنبال شود.

از آن جایی که حملات قلبی معمولا به دلیل لخته شدن خون در درون رگ‌های خونی ایجاد می‌شوند، معمولا روتبلیشن برای بیمارانی که حمله قلبی حاد داشته اند مناسب نیست.

چه اتفاقاتی در عمل روتبلیشن برای تنگی عروق کرونر می‌افتد؟

معمولا مجموعه اقدامات بعدی در این عمل رخ می‌دهند:

• بعد از تزریق بی حسی موضعی، برش کوچکی در یک شریان ایجاد می‌شود.
• یک سیم هدایت کننده برای وارد کردن غلاف به درون شریان استفاده می‌شود.
• یک لوله باریک (کاتتر) وارد بدن می‌شود و به سمت شریان کرونری هدایت می‌شود.
• سیم هدایت کننده برای عبور از تنگی مجرا در درون عروق کرونری استفاده می‌شود.
• سر مته برای حذف ذخایر پلاک استفاده می‌شود.
• از سیم هدایت کننده برای هدایت بالون و/ یا استنت به محل تنگی مجرا استفاده می‌شود.
• بالون و/ یا استنت باز می‌شود.
• بالون و لوله از بدن خارج می‌شوند. محل ورود سیم و لوله پانسمان می‌شود یا ممکن است با روش‌های مختلف بسته شود.
• بیمار برای حداقل ۴۸ ساعت در بیمارستان تحت نظر قرار می‌گیرد.

چرا یک فرد به روتبلیشن نیاز دارد؟

معمولا از آنژیوپلاستی برای کمک به از بین بردن علائم آنژین قلبی استفاده می‌شود. در این روش نیز از سیم راهنما برای عبور از شریان قلبی باریک شده استفاده می‌شود تا بدین ترتیب پلاک‌های رسوب کرده باریک شوند.

یک بالون کوچک در طول سیم وارد و سپس برای کوبیدن پلاک‌ها به دیواره‌های رگ استفاده می‌شود، تا بدین ترتیب جریان خون در این بخش از شریان باریک شده بهبود پیدا کند. این عمل معمولا با وارد کردن یک مش فلزی که استنت نام دارد همراه می‌شود. این استنت به باز نگه داشتن شریان پس از خروج بالون کمک می‌کند.

در مواردی، زمانی که پلاک‌ها بیش از اندازه سخت هستند یا تنگی مجرا بیش از حدی است که بالون قادر به عبور باشد، روتبلیشن استفاده می‌شود. در این عمل نیز از یک سیم ظریف برای هدایت در قسمت‌های باریک شده استفاده می‌شود.

بعد از این کار، یک لوله کاتتر ویژه در امتداد سیم وارد می‌شود، که مته کوچکی را در سر خود دارد، این مته با کمک هوای فشرده کار می‌کند. این مته برای تکه کردن پلاک‌ها استفاده می‌شود و در ادامه قسمت باریک را گشاد می‌کند. زمانی که این عمل انجام شد، بالون وارد می‌شود و آنژیوپلاستی به شکل عادی خود ادامه می‌یابد.

در این عمل، بیمار معمولا بیدار است. با وجود این که مته سر و صدای زیادی دارد، دردی برای بیمار به همراه ندارد، اما مشابه آنژیوپلاستی، بیمار ناراحتی‌های کوچکی را در سینه خود احساس می‌کند. در این عمل؛ معمولا محل ران یا مچ دست فرد با بی حسی موضعی، بی حس می‌شود. این محل جایی است که کاتتر از آن وارد بدن می‌شود.

چه زمانی پس از گذاشتن استنت، فرد مرخص می‌شود؟

روتبلیشن معمولا به همراه آنژیوپلاستی اتفاق می‌افتد. این روال درمانی، تاثیر اضافه ای بر زمان بستری فرد در بیمارستان ندارد. بهبود از آنژیوپلاستی و استنت گذاری معمولا در زمان کوتاهی رخ می‌دهد. مرخص شدن فرد از بیمارستان معمولا دوازده تا بیست و چهار ساعت پس از حذف کاتتر رخ می‌دهد. بسیاری از بیماران می‌توانند یک هفته پس از جراحی به محل کار خود باز گردند.

آترکتومی چقدر خطرناک است؟

آترکتومی معمولا هیچ خطر خاصی ندارد، اما مشابه هر جراحی دیگری، خطراتی نیز وجود دارند. مواردی نظیر آمبولی (جابجایی باقی مانده ذخایر رسوب به شریان‌های بخش‌های پایینی پا) و سوراخ شدن شریان از خطرات اصلی این عمل هستند. با این حال دقت داشته باشید که این موارد به ندرت رخ می‌دهند.

دکتر سعید یزدان خواه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی