مراقبت بعد از آنژیوگرافی قلب چیست؟

پرسش از دکتر تماس با ما

با رعایت نکات مراقبت بعد از آنژیوگرافی به راحتی می توان دوران بهبودی و نقاهت را بدون مشکل پشت سر گذاشت و از عوارضی چون مثل لخته، تپش قلب، کبودی و ورم محل ورود کاتتر جلوگیری کرد.

بهبودی پس از آنژیوگرافی

در برخی موارد، کاتتر در یکی از عروق خونی دست وارد می شود. امکان دارد ناحیه دست یا کشاله ران تا ۱ یا ۲ روز پس از انجام آنژیوگرافی کرونری کبود و دردناک باشند.

افراد با اینکه توانایی انجام فعالیت های سبک را در خانه دارند اما باید به مدت چند روز از انجام فعالیت های شدید خودداری کنند. این مطلب یک مفهوم کلی از دوره بهبودی پس از فرایند آنژیوگرافی به فرد ارائه می دهد. سرعت بهبودی در افراد مختلف متفاوت است. جهت کسب بهبودی در کمترین زمان ممکن باید از اقدامات گفته شده در این مطلب پیروی کرد.

مراقبت بعد از آنژیوگرافی

پس از بازگشت به منزل، مراقبت های پس از آنژیوگرافی شروع می شود و می توان آن را در دسته های زیر تقسیم بندی و تشریح کرد:

فعالیت بعد از آنژیوگرافی

در صورت دریافت داروی آرام بخش از پزشک موارد زیر باید انجام شوند:

✅ فرد باید به مدت ۲۴ ساعت از انجام فعالیت هایی که نیازمند توجه به جزئیات هستند خودداری کند. از بین رفتن کامل اثرات دارو زمان بر می باشد.

✅ فرد باید جهت حفظ ایمنی خود از رانندگی یا کار کردن با هر گونه ماشین آلات خطرناک خودداری کند.

✅ تا هنگام دریافت موافقت پزشک باید از انجام ورزش های شدید یا بلند کردن، کشیدن و هل دادن اجسام سنگین اجتناب شود. این مدت می تواند ۱ تا ۲ روز باشد. لازم به ذکر است که فرد می تواند اطراف خانه پیاده روی کرده و فعالیت های سبکی همچون آشپزی را انجام دهد.

✅ در صورتی که کاتتر در ناحیه کشاله ران وارد شده، باید در چند روز اول از بالا رفتن از پله ها خودداری شود.

✅ در صورتی که کاتتر در ناحیه مچ دست وارد شده، باید در چند روز اول از خم کردن شدید مچ خودداری شود. همچنین، در هنگام نشستن یا خارج شدن از صندلی و تخت باید از مچ خود مراقبت کرد.

✅ افراد باید به مدت یک هفته یا تا هنگام التیام یافتن زخم از انجام فعالیت هایی که زخم به درون آب فرو می رود، اجتناب کنند. از جمله این فعالیت ها می توان به رفتن در وان حمام، استخر و… اشاره کرد.

✅ شستن دست ها و دوش گرفتن مشکلی ندارد. در صورت توان می توان روز پس از فرایند فعالیت هایی همچون آشپزی، تایپ کردن، تمیز کردن و رانندگی را از سر گرفت.

✅ جهت کاهش تورم دست ها می توان در ۲ تا ۳ روز اول دست های خود را در هنگام شب یا استراحت بالاتر از سطح بدن قرار داد.

ورزش بعد از آنژیوگرافی

✅ در صورت موافقت پزشک بهتر است بیمار ورزش های سبک را شروع کند و کم کم روی به ورزش های سنگین تر بیاورد. پیاده روی گزینه مناسبی بوده و می توان به تدریج به مسافت پیاده روی خود اضافه کرد. افراد باید حداقل به مدت ۲.۵ ساعت در هفته پیاده روی کنند.

✅ در یک هفته اول پس از فرایند باید از بلند کردن اجسام سنگین تر از ۵ کیلو گرم خودداری شود. همچنین، انجام فعالیت هایی همچون گلف، نجاری، تنیس و دیگر فعالیت های شدید مچ در این مدت نامناسب است.

رانندگی بعد از آنژیوگرافی

در صورت ابتلا به حمله قلبی پیش از انجام آنژیوپلاستی، باید به مدت ۴ هفته از رانندگی کردن خودداری شود. پزشک زمان مناسب برای از سر گیری رانندگی را به فرد اعلام می کند. دیگر افراد می توانند ۱ روز پس از مرخص شدن به خانه از خودرو های دنده اتوماتیک استفاده کنند. افراد پس از دو روز می توانند ماشین های غیر اتوماتیک را نیز برانند.

مراقبت بعد از آنژیوگرافی از راه دست

پس از مرخص شدن و رفتن به خانه باید از ناحیه ورود کاتتر در مچ دست مراقبت کرد. جهت مراقبت از دست خود اقدامات زیر را انجام دهید:

در هنگام استراحت از ساعد و دست خود با استفاده از یک بالش حمایت کنید.

از خم کردن مچ خود تا ۸ ساعت پس از انجام فرایند اجتناب کنید.

از بلند کردن اجسام سنگین تر از ۵ کیلو گرم در ۲ روز اول اجتناب کنید. این موارد شامل کودک، بسته خرید یا حیوانات خانگی کوچک می شوند.

در صورت احساس درد در ناحیه مچ می توان یک قرص استامینوفن (تیلنول) مصرف کرد.

رژیم غذایی بعد از آنژیوگرافی

مصرف مواد غذایی مناسب در درمان بیماری قلبی پس از آنژیوپلاستی بسیار اهمیت دارد.

تغییر و بهبود رژیم غذایی تنها برای سلامت کلی بدن مفید نبوده و می تواند احتمال ابتلا به مشکلات قلبی آتی را تا ۷۳ درصد کاهش دهد. از جمله این مشکلات قلبی می توان به حملات قلبی اشاره کرد.

در زندگی بعد از آنژیوپلاستی رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی اهمیت به سزایی دارد. مصرف مواد غذایی مناسب برای سلامت قلب می توانند به کاهش کلسترول، کاهش فشار خون و حفظ وزن در محدوده سالم کمک کنند.

مراقبت از محل زخم آنژیوگرافی

بیماران باید در ۱ یا ۲ روز اول از بانداژ محل ورود کاتتر مراقبت کنند. این بانداژ احتمالا طی این مدت جدا شده و می افتد. جهت کاهش تورم و درد می توان یک کمپرس سرد یا یخ را هر بار به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بر روی ناحیه زخم قرار داد.

در هنگام استفاده باید یک تکه پارچه نازک بین پوست و یخ قرار گیرد. در صورت موافقت پزشک ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از فرایند می توان دوش گرفت. ناحیه زخم باید به روش ضربه ای (ملایم) خشک شود. تا هنگامی که ناحیه زخم التیام نیافته باید از فرو بردن آن به زیر آب خودداری کرد.

امکان دارد در ناحیه ورود کاتتر مقداری کبودی و برآمدگی مشاهده شود که کاملا طبیعی است. کبودی بعد از آنژیوگرافی بعد از یک هفته و ورم دست بعد از آنژیوگرافی بین ۲ تا ۴ هفته بهبود پیدا می کنند.

احتمال بروز مشکلات در ناحیه ورود کاتتر نادر است. در صورت داشتن هر گونه سوال باید با پزشک خود تماس گرفت.

مراقبت بعد از آنژیوگرافی در ۳ روز اول

در هنگام دوش گرفتن ناحیه ورود کاتتر را با استفاده از آب و صابون به آرامی شستشو داده و خشک کنید. از مالش این ناحیه خودداری کنید.

ناحیه زخم را با استفاده از یک پانسمان یا باند پوشانده و از پوشش کامل این ناحیه اطمینان کسب کنید.

جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت ناحیه زخم را خشک و تمیز نگه دارید. در صورت خیس شدن باند یا پانسمان، آن را برداشته و یک پانسمان جدید جای آن قرار دهید.

ناحیه زخم را از نظر ابتلا به عفونت به صورت روزانه بررسی کنید.

درد دست بعد از آنژیوگرافی

جهت تسکین درد های خفیف می توان:

هر ۴ تا ۶ ساعت یک قرص ۳۲۵ میلی گرمی استامینوفن (تیلنول) مصرف کرد.

هر ۲ ساعت به مدت ۲۰ دقیقه یک کیسه سرد یا گرم بر روی ناحیه زخم قرار داد. در صورت وجود رطوبت پس از برداشتن بسته، آن ناحیه را به آرامی پاک کنید.

درد قفسه سینه بعد از آنژیوگرافی

احساس کردن مقداری درد و ناراحتی در قفسه سینه در چند روز یا چند هفته اول پس از آنژیوپلاستی غیر طبیعی نیست.

این درد شبیه به آنژین صدری بوده و معمولا در اثر اسپاسم یا کشیده شدن شریان ها در حین آنژیوپلاستی به وجود می آید. این درد با گذشت زمان و بدون نیاز به درمان برطرف می شود.

در صورت شباهت این درد به درد های آنژینی قبل از آنژیوپلاستی، فرد به مصرف داروی نیتروگلیسرین نیاز خواهد داشت.

چه زمانی باید با اورژانس تماس گرفت؟

در صورت بروز موارد زیر باید فورا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کرد:

• مشاهده ضربان در ناحیه برآمدگی مچ دست: در این مورد برآمدگی باید با یک بانداژ آزاد پوشانده شده و به اورژانس مراجعه شود. این ضربان می تواند بیانگر وجود مشکل در دیواره شریان باشد.
• خونریزی از محل ورود کاتتر: باید این ناحیه را محکم فشرده و به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کرد.
• بروز موارد زیر در دست یا بازو:
  • درد شدید
  • سردی یا آبی رنگ شدن اندام
  • بی حسی

در صورت نیاز به مراقبت های اورژانسی فورا با ۱۱۵ تماس بگیرید. برای مثال در صورت بروز موارد زیر باید با اورژانس تماس گرفت:

• غش کردن یا بیهوشی
• تنگی شدید نفس
• تنگی نفس، درد ناگهانی قفسه سینه یا بالا آوردن خون
• بروز علائم یک حمله قلبی:
  • تعریق
  • درد، فشار یا احساس عجیب در قفسه سینه
  • تنگی نفس
  • حالت تهوع یا استفراغ
  • درد، فشار یا احساس عجیب در کمر، گردن، فک، بالای شکم و یک یا هر دوی شانه ها (یا بازو ها)
  • احساس سبکی در سر یا ضعف ناگهانی

تپش قلب بعد از آنژیوگرافی

یکی از عوارض رایج آنژیو، تپش قلب غیرعادی در روز بعد از این عمل است. اگر تپش قلب شدید را تجربه کردید با اورژانس تماس بگیرید.

• پس از تماس امکان دارد مسئول اورژانس از فرد بخواهد که یک آسپرین بزرگسال یا ۲ تا ۴ آسپرین کودک مصرف کند. در این موارد باید منتظر آمبولانس مانده و از رانندگی اجتناب کرد.
• در صورتی که ابتلای فرد به آنژین از قبل تشخیص داده شده و به علائمی ابتلا یافته است که با استراحت یا گذشت ۵ دقیقه پس از مصرف نیتروگلیسرین برطرف نمی شوند.

در صورتی که امکان ملاقات با پزشک خود در همان روز وجود ندارد، باید به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کرد.

اقدام های اضطراری بعد از آنژیو گرافی

در صورت بروز این شرایط افراد باید این مراحل را انجام دهند:

✅ یک قرص نیتروگلیسرین خورده و ۵ دقیقه صبر کنید.

✅ در صورت تداوم درد، یک قرص نیتروگلیسرین دیگر خورده و ۵ دقیقه صبر کنید.

✅ در صورت تداوم درد، سومین قرص نیتروگلیسرین را خورده و ۵ دقیقه صبر کنید.

در صورت تداوم درد پس از ۱۵ دقیقه و مصرف ۳ قرص نیتروگلیسرین باید با اورژانس تماس گرفته و یا به اورژانس نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کرد.

در صورت تداوم و بروز متداول آنژین باید به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه شود.

دکتر سعید یزدانخواه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
برای پرسش از دکتر سعید یزدانخواه برروی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.