یکی از روزهای زندگی فوق تخصص قلب و عروق

پزشک فوق تخصص قلب و عروق ممکن است فلوشیپ متفاوتی داشته باشد. در این مطلب به صورت خلاصه با پزشکان قلب و عروق و بخش های قلب بیمارستان قلب بیشتر آشنا می شوید.

پرسش از دکتر تماس با ما

متخصص داخلی قلب و عروق

آن دسته از پزشکان قلب که در بخش مشاوره و یا ویزیت کار می‌کنند؛ مهارت‌هایی کسب می‌کنند که بتوانند علاوه بر این که با بیماران همدردی کرده و به آن‌ها توجه نشان دهند، مشاوران بسیار خوبی هم در زمینه ی بیماری های قلبی باشند.

متخصص قلب و عروق علاوه بر بیماری های قلبی، با بیماری های مرتبط با حرفه ی خود یعنی فشار خون، چربی خون، دیابت و غیره نیز آشنا بوده و توانایی درمان بسیاری از این موارد را داراست.

فلوشیپ اکوکاردیوگرافی

متخصص قلب و عروق فلوشیپ اکوکاردیوگرافی در حوزه اکوکاردیوگرافی دارویی، مانند تست ورزش، الکتروکاردیوگرافی، تفسیر الکتروکاردیوگرام دینامیک و انجام پژواک‌نگاری قلب فعالیت دارد.

از جمله مهارت های فوق تخصص اکوکاردیوگرافی، انجام اکوی قلبی تخصصی و فوق تخصصی، تست ورزش، استرس اکو، اکو مری و هولتر فشار خون 

رزدینت ها در کنار فوق تخصص اکوکاردیوگرافی در حال بررسی نتایج اکوی قلب یکی از بیماران

یکی از همکاران کاردیولوژیست در حال آماده شدن برای انجام  اسکن بیمار 

 

فلوشیپ مداخله ای قلب

دکتر فوق تخصص قلب و عروق گرایش مداخله ای یا interventional cardiology پزشکی است که دانش متخصص داخلی قلب و مهارت‌هایی از فوق تخصص جراح قلب را آموخته است.

بنابراین تعجبی ندارد که برای تبدیل شدن به متخصص بیماری‌های قلبی عروقی مداخله‌ای باید آموزش‌های فراوانی دید و کسی که می‌خواهد در این رشته فعالیت کند، باید چالش‌های خاصی را پشت سر بگذارد.

حوزه تمرینی دکتر قلب مداخله‌ای دیگر فقط محدود به مداخله‌های قلب و عروق نیست و مداخلات عروق محیطی و ساختاری هم به این حوزه علمی اضافه شده‌اند. به علاوه، وسعت و پیچیدگی این فهرست وظایف آن‌قدر زیاد است که بسیاری از افراد معتقدند هیچ متخصص مداخله‌ای نمی‌تواند بر همه آن‌ها تسلط داشته باشد.

از جمله موضوعاتی که فوق تخصص قلب و عروق با گرایش مداخله ای در آنها تجربه کسب می کند، عبارتند از:

🟢 آنژیوپلاستی عروق کرونری و قرار دادن بالن

🟢 استنت‌گذاری یا فنر زدن قلب

🟢 آترکتومی چرخشی

🟢 آترکتومی جهت‌دار

🟢 آترکتومی لیزر

🟢 ترومبکتومی مکانیکی

🟢 ترومبکتومی رئولیتیک

🟢 اولتراسوند داخل عروقی

همکاران باید علاوه بر مداخله کرونری از راه پوست، با مداخله‌های قلبی غیرکرونری و کنترل بیماری عروق محیطی هم آشنایی داشته باشند. مداخله‌های غیرکرونری شامل موارد زیر هستند:

🟢 بالون والووپلاستی

🟢 تعویض دریچه قلب

🟢 بیماری های مادرزادی قلبی مانند: سوراخ دهلیز قلب نوزاد، نقص دیواره بین بطنی و غیره

🟢 ابلیشن برای کاردیومیوپاتی انسدادی هیپرتروفیک

🟢 ارزیابی و مداخله محیطی برای درمان بیماری شریانی در اختلال‌های زیر انجام می‌شود:

• کاروتید
• زیر ترقوه‌ای
• کلیه
• اندام تحتانی

ممکن است برای آموزش موثر کارآموزان در همه جنبه‌های گرایش مداخلات قلب و عروق لازم باشد خیلی از برنامه‌های آموزشی بین یک یا دو یا سه سال تمدید شوند (به طوری که آموزش مداخلات عروق محیطی و ساختاری نیز به افراد آموزش داده شود). البته کارآموزان این رشته از قبل نیز شش سال به عنوان دستیار پزشکی داخلی و فلوشیپ کاردیولوژی عمومی تحصیل و فعالیت کرده‌اند. تقریبا هشت سال برای آموزش دکترای فرد، زمان نیاز است که بیشتر این تایم، در بیرون از آزمایشگاه‌های کاتتریسم قلبی سپری می‌شود و این دوره مشابه بیشتر دوره‌های پیشرفته فوق تخصص جراحی است.

پزشک فوق تخصص قلب و عروق تازه‌کار خیلی زود با چالش‌های مختلفی در حرفه خود مواجه می‌شود. بسیاری از این چالش‌ها مثل برقراری ارتباط بیشتر با پیش‌کسوتان باتجربه، تامین بودجه کافی برای انجام تحقیقات یا حفظ زمان و پرداخت بدهی برای همه پزشک‌ها اتفاق می‌افتد. یکی از موارد چالش بر‌انگیزی که بیشتر مختص رشته کاردیولوژی مداخله‌ای است؛ مدیریت خطرات مربوط به این شغل از جمله ایمنی در مقابل اشعه های تابشی است.

کاردیولوژیست‌های مداخله‌ای تازه‌کار باید این خطرها را جدی بگیرند و حواسشان باشد که در انجام کارهای خود عجله نکنند. در معرض تابش اشعه قرار گرفتن، تاثیرات منفی بلندمدت و خطرناکی دارد. انجام برخی کارها مثل به حداقل رساندن زمان فلوئوروسکوپی، استفاده از لباس محافظ و شناخت پراکندگی پرتوها و فضاهایی که  بیشترین خطر تابش در آن نقاط وجود دارد؛ می تواند تاثیر چشمگیری در مواجهه با اشعه تابشی مؤثر و طولانی‌مدت و خطرات ناشی از آن داشته باشد.

اگر چه خطرات احتمالی طولانی‌مدت ناشی از تابش اشعه می‌تواند برای فوق تخصص قلب مداخله‌ای هشداردهنده باشد، اما به احتمال زیاد مصدومیت‌های ارتوپدی خطرناک‌ترین موردی است که می‌تواند مانع کار کردن این افراد شود چرا که این افراد مجبورند سال‌ها و برای ساعت‌های طولانی روی پا باشند و لباس‌های سنگین و محافظ بپوشند.

این روند می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های اسکلتی عضلانی حاد شود. از این رو مهم است که کاردیولوژیست‌های مداخله‌ای در درجه اول سلامت خودشان را در اولویت قرار دهند و اگر از لحاظ پزشکی ضروری باشد، زمان کاریشان را نیز کاهش دهند.

فوق تخصص قلب و عروق حرفه‌ای بودن چالش‌های دیگری نیز در پی دارد، چالش‌هایی مانند برقراری ارتباط حرفه‌ای و احساسی با عوارض شغل خود و پیامدهای منفی ناشی از آن، کنترل موارد لغزش پزشکی، پیشگیری از فرسودگی روانی و برقراری تعادل زندگی شخصی و کاری سالم. البته امیدواریم جنبه‌های مثبت بی‌شمار دیگر این رشته مانند کار روزانه فیزیکی و علمی و گذاشتن تاثیرهای بزرگ بر زندگی بیماران از چالش‌ها و جنبه‌های منفی این رشته سبقت گیرد.

فوق تخصص قلب و عروق مداخله‌ای نسبت به دیگر کاردیولوژیست‌ها موارد متفاوت دیگری را تجربه می‌کند. مثلا یکی از این تجربه‌ها، استفاده از آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی در درمان بیمارانی است که سکته قلبی کرده‌اند. مداخله اولیه از طریق پوست بیمار می‌تواند زندگی او را نجات دهد اما بسته به شدت بیماری و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن شرایطی که برای بیمار وجود دارد، ممکن است نیاز به تصمیم‌گیری‌های بحرانی باشد و برای چنین تصمیم‌گیری‌هایی، کاردیولوژیست باید قدرت ذهنی و تجربه ی بالایی داشته باشد.

بخش مراقبت‌های ویژه قلبی

بخش مراقبت‌های ویژه قلبی بیمارستان معمولا متشکل از دو بخش قلب و مراقبت‌های ویژه جراحی است. هر ماه چندین بیمار از بخش اورژانس بیمارستان و یا با نامه ی پزشک متخصص برای انجام آنژیوگرافی، آنزیوپلاستی، جراحی قلب و غیره در بخش مراقبت های ویژه بستری می شوند.

افرادی که در بخش مراقبت‌های ویژه قلب فعالیت می‌کنند وظیفه تشخیص و مدیریت بیمارانی را برعهده دارند که مبتلا به بیماری‌های قلبی‌ عروقی هستند و نیاز به مراقبت‌های بحرانی دارند. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

⛔ سندرم عروق حاد  کرونر

⛔ آریتمی‌های قلبی

⛔ نارسایی احتقانی قلب

⛔ فوریت‌های مربوط به فشار خون بالا

⛔ سندرم‌ آئورت

بخش نارسایی قلبی

آن دسته از همکارانی که در این بخش کار می‌کنند هم خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند و هم بخش بستری نارسایی قلبی آی‌سی‌یو را اداره می‌کنند. یکی از فعالیت‌های آموزشی اولیه‌ای که در این بخش اجرا می‌شود، دوره‌های آموزشی است که متخصصان قلب و عروق پیشرفته نارسایی قلبی آن‌ها را کنار تخت بیماران برگزار می‌کنند.

در این بخش و در طی این دوره‌ها همکاران ما نقش فعالی در مدیریت بیماران و نظارت بر رزیدنت‌های بخش دارند. هم‌چنین آن‌ها نسبت به مانیتورینگ پیشرفته همودینامیکی تهاجمی، ارزیابی قبل از عمل پیوند، مدیریت سرکوب سیستم ایمنی پس از عمل پیوند، تفسیر نمونه‌برداری قلب و مدیریت دستگاه‌های کمکی بطن کاشته شده و سایر اشکال قلب مصنوعی دید همه‌جانبه‌ای پیدا می‌کنند.

بخش هسته ای قلب

فعالیت در بخش قلب و عروق هسته‌ای بر پایه آموزش اصول پزشکی هسته‌ای، فیزیولوژی قلب، داروسازی و تست میزان اضطراب افراد است. همکارانی که در این بخش فعالیت‌ می‌کنند، مهارت‌های عملکردی قابل قبول و تفسیر مطالعات مرتبط با قلب و عروق هسته‌ای را یاد می‌گیرند.

علاوه بر این، آن‌ها طیف کامل ورزش و تصویربرداری پرفیوژن میوکارد دارویی (SPECT) و همه پروتکل‌هایی که برای آن ارائه شده است را می‌آموزند. از جمله این پروتکل‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اصلاح افت CT، مطالعات مربوط به gated SPECT blood pool، تست ورزش و میزان موفقیت PET (توموگرافی انتشار پوزیترون)

بخش آنژیو یا کاتتریسم قلبی

در این بخش فوق تخصص قلب و عروق با گرایش مداخله ای نقش اصلی را ایفا می کند. این پزشکان، علاوه بر انجام آنژیوگرافی کرونری، تفسیر نتایج آنژیو و در موراد اضطراری انجام همزمان آنژیوپلاستی را در پیش می گیرند.

الکتروفیزیولوژی

همکاران در این بخش با اصول الکتروفیزیولوژی قلب آشنا هستند. آن‌ها بر مواردی چون: دستگاه‌های ضربان‌ساز، دستگاه‌های کمکی بطن، دفیبریلاتور کاشتنی قلبی و غیره تسلط دارند.

هم‌چنین اصول ضربان‌سازی قلب و شناخت اصولی کارکرد طبیعی و غیرطبیعی ضربان‌سازها نیز از جمله توانایی های پزشکان این بخش است.

همکاران در این بخش با موارد درست استفاده و منع موارد مصرف عوامل ایجادکننده ضدآریتمی مثل واکنش‌های احتمالی داروها و پوآریتمی هم آشنا می‌شوند. تمرکز ویژه این بخش بر تفسیر پیچیده آریتمی‌های قلب با استفاده از الکتروکاردیوگرافی سطحی است. این کار از دو طریق غیرتهاجمی (مثل تست تیلت) و آزمایش الکتروفیزیولوژی قلب تهاجمی امکان‌پذیر است.

تحقیقات قلب

تحقیق و فعالیت علمی، بخشی اساسی در برنامه آموزشی دانشگاه علوم پزشکی قلب و عروق است. برای همه همکاران زمانی در نظر گرفته می‌شود که در آن زمان بتوانند به تحقیق ومطالعه بپردازند.

از هر متخصص قلب و عروق انتظار می‌رود که در دوره فلوشیپ خود، یک پروژه تحقیقاتی اصلی را آغاز کرده یا در آن مشارکت داشته باشد و نسخه‌ای از نمونه پژوهش اصلی را در مجله‌های معتبر منتشر کند. استادان بین‌المللی و شناخته‌شده در خلال این فعالیت، به آن‌ها کمک می‌کنند.