ورزش برای بیماران قلبی

ورزش برای بیماران قلبی از مهم ترین گام های باز پیدا کردن سلامتی و دور شدن از بیماری است. در این مقاله به انواع ورزش های مناسب برای بیماران قلبی و نحوه صحیح انجام آنها می پردازیم.

پرسش از دکتر تماس با ما

چرا بیمار قلبی باید ورزش کند؟

داشتن فعالیت جسمانی قدمی بزرگ در جهت کسب سلامت قلبی است. یکی از موثر ترین ابزار های تقویت عضله قلب کنترل وزن و محافظت از شریان ها در برابر عوامل آسیب رسانی است که می توانند به حمله قلبی یا سکته مغزی منجر شوند. از جمله این عوامل می توان به کلسترول بالا، قند خون بالا و فشار خون بالا اشاره کرد.

افراد جهت کسب تناسب کلی اندام ها به انجام انواع مختلفی از تمرینات ورزشی نیاز دارند. ورزش هوازی و استقامتی مهم ترین تمریناتی هستند که برای سلامت قلب مفید می باشند.

با اینکه تمرینات انعطاف پذیری به صورت مستقیم بر سلامت قلب تاثیر ندارند اما از اهمیت برخوردارند. علت اهمیت تمرینات انعطاف پذیری این است که بنیانی مناسب را جهت انجام موثر تر تمرینات هوازی و استقامتی ایجاد می کنند.

ورزش هوازی برای بیماران قلبی

عملکرد: ورزش هوازی جریان خون را افزایش داده که در نتیجه آن فشار خون و ضربان قلب کاهش می یابند. علاوه بر آن، این نوع ورزش تناسب هوازی بدن را بهبود بخشیده و برون ده قلب (عملکرد پمپاژ قلب) را افزایش می دهد.

ورزش هوازی خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش داده و در صورت ابتلا به این بیماری به کنترل قند خون کمک می کند.

• مقدار: این نوع ورزش به صورت ایده آل باید حداقل ۵ روز در هفته به مدت نیم ساعت انجام شود.

• نمونه های این ورزش: پیاده روی تند، دویدن، شنا کردن، دوچرخه سواری، تنیس و طناب زنی

هنگامی که پزشکان داشتن حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی متوسط را در هفته به بیماران خود توصیه می کنند، در واقع ورزش های هوازی را در نظر دارند که سبب افزایش ضربان قلب می شوند.

تمرینات استقامتی برای بیماران قلبی

عملکرد: تمرینات استقامتی تاثیر اختصاصی تری بر ترکیب بدن دارند. افرادی که دارای مقادیر زیادی چربی در بدن خود هستند (مانند افراد دارای شکم بزرگ) با انجام این تمرینات می توانند مقدار چربی و توده عضلانی بدن خود را به ترتیب کاهش و افزایش دهند.

داشتن شکم بزرگ از عوامل خطر ابتلا به بیماری قلبی است. تحقیقات نشان می دهد که ترکیبی از ورزش های هوازی و استقامتی می تواند به افزایش HDL (کلسترول خوب) و کاهش LDL (کلسترول بد) کمک کند.

• مقدار: به گفته کالج طب ورزشی آمریکا، انجام ورزش های استقامتی به مدت حداقل دو روز غیر متوالی در هفته مطلوب است.

• نمونه های این ورزش: تمرین با انواع وزنه ها (صفحه، دمبل و…)، استفاده از ماشین های ورزشی، تمرین با کش های مقاومتی، انجام تمرینات استقامتی کل بدن از جمله شنا پرسی، اسکوات و بارفیکس دست برعکس

ورزش های تعادلی، کششی و انعطاف پذیری

عملکرد: ورزش های انعطاف پذیری همچون تمرینات کششی به صورت مستقیم بر سلامت قلب تاثیر گذار نیستند. با این حال، این تمرینات برای سلامت اسکلتی – عضلانی بدن مفید هستند. این نوع ورزش ها علاوه بر بهبود انعطاف پذیری بدن از ابتلای فرد به درد مفصل یا گرفتگی و دیگر مشکلات عضلانی پیشگیری می کنند.

انعطاف پذیری در انجام ورزش های هوازی و استقامتی نقشی حیاتی ایفا می کند. داشتن بنیان اسکلتی – عضلانی قوی سبب می شود تا افراد قادر به انجام تمریناتی باشند که برای سلامت قلب مفیدند.

تمرینات تعادلی و انعطاف پذیری علاوه بر کمک به حفظ ثبات بدن و پیشگیری از زمین خوردن، احتمال آسیب دیدن را در حین انجام دیگر ورزش ها کاهش می دهند.

• مقدار: این تمرینات باید به صورت روزانه قبل و بعد از ورزش های دیگر انجام شوند.

• نمونه های این ورزش: نمونه های این تمرینات را می توان در اینترنت جستجو کرده و یا از پزشک خود سوال کرد. در صورت نگرانی درباره شدت تمرین ها می توان آن ها را با پزشک خود در میان گذاشت. از جمله نمونه های این تمرینات را می توان در ورزش یوگا و تای چی مشاهده کرد.

مزایای قلبی عروقی ورزش کردن شامل موارد زیر می شوند:

• تقویت قلب و سیستم قلبی – عروقی
• بهبود جریان خون و کمک به بدن در استفاده بهتر از اکسیژن
• بهبود علائم نارسایی قلبی
• کاهش فشار خون
• بهبود کلسترول

هیچ گاه برای افزایش فعالیت فیزیکی یا شروع یک برنامه ورزشی دیر نیست. افراد باید قبل از انجام ورزش خود نوع تمرینات را با پزشک در میان گذاشته و موافقت او را کسب کنند.

گام اول : مشاوره با پزشک

همواره قبل از شروع یک برنامه ورزشی آن را با پزشک خود مطرح کنید. پزشک می تواند در یافتن برنامه ورزشی متناسب با سطح تناسب و شرایط جسمانی افراد به آن ها کمک کند. در پایین سوالاتی مطرح شده اند که می توان از پزشک خود پرسید:

• چه مقدار می توانم ورزش کنم؟
•  چند بار در هفته می توانم ورزش کنم؟
• چه نوع ورزشی باید انجام دهم؟
• از انجام چه نوع فعالیت هایی باید پیشگیری کنم؟
• آیا باید دارو های خود را در زمان مشخصی نزدیک به زمان ورزش خود مصرف کنم؟
• آیا باید در هنگام ورزش کردن نبض خود را اندازه گیری کنم؟

ممکن است پزشک انجام تست استرس ورزشی و آزمایش اکوکاردیوگرافی را به بیمار توصیه کرده یا تغییراتی در دارو های او ایجاد کند. قبل از شروع هر گونه ورزش باید آن را با پزشک خود مطرح کرد.

توصیه های ورزشی برای بیماران قلبی

از انجام بیش از حد تمرینات ایزومتریک همانند دراز نشست یا شنا پرسی خودداری کنید. تمرینات ایزومتریک شامل تمریناتی هستند که عضلات بر خلاف عضلات دیگر یا اشیای ثابت به کار گرفته می شوند.

دمای بسیار سرد یا گرم می تواند بر گردش خون تاثیر گذاشته، تنفس را سخت تر کرده و سبب ایجاد درد در قفسه سینه شود.  گزینه های ورزشی بهتر فعالیت های داخل ساختمان هستند. از جمله این موارد می توان به پیاده روی در محیط های سر پوشیده یا بر روی تردمیل اشاره کرد.

به مقدار کافی آب بنوشید. مصرف آب حتی قبل از احساس تشنگی بسیار اهمیت دارد. این اهمیت در روز های گرم بیشتر نیز می شود. البته، باید از مصرف بیش از حد آب خودداری کرده و این موضوع را با پزشک خود مطرح کرد.

در صورتی که وقفه ای چند روزه در ورزش کردن رخ دهد افراد باید به آرامی و به صورت ملایم برنامه ورزشی خود را از سر گیرند. این وقفه می تواند در اثر بیماری، رفتن به تعطیلات یا وضع نامناسب آب و هوا باشد. افراد باید فعالیت های خود را با شدت کم آغاز کرده و تا رسیدن به سطح قبلی به تدریج آن را افزایش دهند.

موارد احتیاط در حین ورزش برای بیماران قلبی

در هنگام انتخاب یک برنامه ورزشی موارد احتیاطی وجود دارند که باید در نظر گرفت:

در صورت خستگی بیش از حد یا تنگی نفس از ادامه ورزش خودداری کنید. علائم را با پزشک خود در میان گذاشته یا جهت معاینه شدن یک وقت ملاقات با او ترتیب دهید.

در صورت ابتلا به تنگی نفس مداوم، استراحت کرده و با پزشک خود تماس بگیرید. امکان دارد پزشک تغییراتی را در دارو ها، رژیم غذایی یا محدودیت مصرف مایعات اعمال کند.

در صورت ابتلا به تپش قلب یا ضربان غیر عادی و سریع قلب از ادامه فعالیت صرف نظر کنید. پس از ۱۵ دقیقه استراحت کردن نبض خود را بررسی کنید. در صورتی که نبض بالا تر از ۱۲۰ تپش در دقیقه باشد باید با پزشک تماس گرفت.

در صورت احساس درد، آن را نادیده نگیرید. اگر در قفسه سینه یا هر ناحیه دیگری از بدن خود احساس درد می کنید از ادامه فعالیت خودداری کنید. انجام یک فعالیت به همراه درد می تواند منجر به ایجاد فشار بر مفاصل یا آسیب دیدن آن ها شود.

در صورت غش کردن، به محض به هوش آمدن باید با پزشک یا خدمات اورژانس پزشکی تماس گرفت.

در صورت داشتن هر کدام از علائم زیر از ادامه فعالیت صرف نظر کرده و استراحت کنید:

• درد قفسه سینه
• ضعف
• گیجی یا احساس سبکی در سر
• تورم یا افزایش وزن بدون دلیل مشخص (فورا با پزشک خود تماس بگیرید)
• احساس فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه، گردن، بازو، فک یا شانه
• هر گونه علائم دیگری که سبب نگرانی می شوند

ورزش تنها بخشی از معادله است

همانطور که گفته شد انجام ورزش، کاهش استرس و رعایت یک رژیم غذایی سالم برای بیماری قلبی (اغلب بر پایه مواد گیاهی) جهت حفظ بالا ترین سطح سلامت قلبی – عروقی ضروری هستند.

دکتر سعید یزدانخواه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی