چرا ضربان قلب بالا دارم؟ [یهو تپش قلب گرفتم]

زمانی‌که احساس می‌کنید قلبتان در سینه می‌کوبد، می‌لرزد یا به‌نظر می‌رسد که برای لحظه‌ای نمی‌تپد، احتمالا فکر می‌کنید ضربان قلب بالا دارید. اگرچه این علائم می‌توانند خیلی ترسناک باشند ولی بیشتر آن‌ها جدی نیستند و نیازی به درمان ندارند. اگر دلایل ضربان قلب تند را بدانید به شما کمک می‌کند تا در هنگام وقوع این اتفاق، نترسید و بدانید که چه زمانی باید با فوق تخصص قلب و عروق مراجعه کنید.

علت ضربان قلب بالا

زمانی که دچار ضربان قلب کوبنده و تند می شوید شاید در نگاه اول به یاد بیماری قلبی بی افتید اما همیشه اینگونه نیست و دلایل زیادی می توانند سبب ایجاد ضربان قلب بالا شوند:

⚠️ استرس و نگرانی

احساسات شدید می‌تواند باعث آزاد شدن هورمونی شوند که ضربان قلب را بالا می‌برد. در این شرایط حتی اگر در خطر نباشید، بدن خودش را برای رویارویی با شرایطی خطرناک آماده می‌کند. حمله‌های پانیک (وحشت‌زدگی) لحظه‌هایی هستند که در آن‌ها به‌شدت می‌ترسید و معمولا تا چند دقیقه ادامه پیدا می‌کنند. علائم آن شامل: تپش قلب، عرق‌کردن، یخ‌کردن، مشکل تنفسی و درد قفسه سینه می‌شود. زمانی‌که فردی دچار حمله پانیک می‌شود ممکن است فکر کند دچار حمله قلبی شده‌است. اگر در این شرایط مطمئن نیستید و یا به وضعیت طبیعی خود برنگشتید، به پزشک قلب مراجعه کنید.

⚠️ ورزش‌کردن

ورزش‌کردن برای شما مفید است. زمانی‌که به‌سرعت می‌دوید یا با دوچرخه ثابت به‌شدت تمرین می‌کنید، به‌طور طبیعی ضربان قلبتان افزایش می‌یابد. در طول ورزش، قلب شما برای تقویت عضلات خون بیشتری به آن‌ها پمپاژ می‌کند. اگر در این شرایط قلبتان کوبید یا به لرزش افتاد، شاید به این دلیل است که برای مدتی ورزش نکرده‌اید و بدنتان آمادگی لازم را نداشته‌است. ضربان قلب تند غیر عادی یا آریتمی قلب هم هنگام انجام تمراینات ورزشی می‌تواند باعث بروز تپش قلب شود.

⚠️ کافئین

آیا سرعت ضربان قلب شما بعد از نوشیدن قهوه روزانه افزایش می‌یابد؟ کافئین، محرکی است که ضربان قلبتان را افزایش می‌دهد و ممکن است بدن‌تان این مقدار کافئین را از قهوه، نوشابه، نوشابه انرژی‌زا، چایی، شکلات و یا خوراکی‌های دیگر دریافت کند. مطالعه‌ای در این مورد نشان می‌دهد که احتمال آن بسیار کم است که مصرف کافئین موجود در قهوه، چای و شکلات در افراد سالم منجر به تپش قلب شود ولی متخصصان نمی‌دانند که آیا ممکن است در افرادی که اختلال ریتم قلبی دارند، مصرف این خوراکی‌ها باعث تحریک‌شدن ضربان قلب شود یا خیر.

⚠️ نیکوتین

مواد شیمیایی اعتیادآور مثل نیکوتین که در انواع سیگار و دیگر محصولات تنباکو یافت می‌شود، فشار خون شما را بالا می‌برد و باعث تند شدن سرعت ضربان قلب می‌شود. ترک سیگار یکی از بهترین روش‌هایی است که می‌توانید برای سلامت قلبتان انجام دهید ولی این کار باعث نمی‌شود که بلافاصله تپش قلبتان آرام شود. چسب نیکوتین و دیگر جایگزین‌های نیکوتین هم می‌تواند باعث تپش قلب شود. تپش قلب می‌تواند یکی از علائم ترک مصرف نیکوتین باشد ولی این علائم بعد از سه تا چهار هفته از بین می‌روند.

⚠️ تغییرات هورمون‌ها

خانم‌ها ممکن است در زمان قائدگی، زمان بارداری، قبل از یائسگی یا در زمان یائسگی احساس کنند که ضربان قلبشان افزایش یافته‌است. دلیل این اتفاق، سطح هورمون است. افزایش ضربان قلب معمولا موقتی است و دلیلی برای نگرانی در مورد آن وجود ندارد. اگر حامله هستید، تپش قلب ممکن است به‌دلیل کم خونی اتفاق بیفتد که به این معنی است که شما به اندازه کافی گلبول قرمز ندارید که اکسیژن را در سراسر بدنتان حمل کند.

⚠️ تب

زمانی که به‌خاطر بیماری تب دارید، بدن شما نسبت به شرایط عادی انرژی بیشتری مصرف می‌کند که می‌تواند باعث ایجاد تپش قلب شود. معمولا دمای بدنتان باید بالاتر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد باشد تا بر ضربان قلبتان تأثیر بگذارد.

⚠️ داروها

عوارض جانبی بعضی از داروهایی که پزشک تجویز می‌کند یا داروهای بدون نسخه می‌تواند شامل تپش قلب باشد، این داروها شامل موارد زیر است:

• آنتی‌بیوتیک
• داروهای ضد قارچ
• داروهای ضد روان‌پریشی
• اسپری‌های تنفسی آسم
• داروهای سرماخوردگی و سرفه
• قرص‌های رژیمی
• داروهای فشار خون بالا
• قرص‌های تیروئید

اگر یک یا چند نمونه از این داروها را مصرف می‌کنید، از پزشکتان در مورد تأثیر آن‌ها بر ضربان قلب بپرسید. تا زمانی که از سمت پزشک مطئن نشده‌اید، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید.

⚠️ فشار خون پایین

زمانی‌که یکی از وعده‌های غذایی‌تان را حذف می‌کنید، آیا تا به حال پیش آمده‌است که احساس کنید که بدنتان می‌لرزد، ضعف کرده‌اید و یا بدخلق شده‌اید؟ در این شراط هم ممکن است دچار تپش قلب شوید. زمانی‌که سطح قند خون‌تان کاهش پیدا می‌کند، بدن شما هورمون استرس مثل آدرنالین آزاد می‌کند تا خود را برای شرایط کمبود غذایی بدن آماده کند. آدرنالین باعث افزایش ضربان قلب می‌شود.

⚠️ پرکاری تیروئید

پرسش از دکتر تماس با ما

غده تیروئید در گردن قرار دارد و شکل آن شبیه به پروانه است. این غده، هورمون‌هایی تولید می‌کند که مسئولیت مدیریت متابولیسم و بعضی دیگر فعالیت‌ها را بر عهده دارد. تیروئید پرکار (هایپرتایرویدیزم) می‌تواند مقدار زیادی هورمون تیروئید تولید کند. در این شرایط ضربان قلب آنقدر افزایش می‌یابد که حس می‌کنید قلبتان در قفسه سینه‌تان می‌کوبد. مصرف بیش‌از حد داروی تیروئید برای درمان غده تیروئید کم‌کار (هیپوتیروئیدی) هم می‌تواند منجر به ایجاد ضربان قلب نامنظم شود.

⚠️ اختلال ریتم قلبی

بعضی مواقع ریتم غیرعادی قلب که آریتمی قلب نام دارد، باعث ایجاد تپش قلب می‌شود.

• فیبریلاسیون دهلیزی (AFiB) زمانی اتفاق می‌افتد که حفره فوقانی قلب که دهلیز نام دارد، به‌جای ضربان عادی انگار به قفسه سینه ضربه می‌زند.
• تند تپشی قلب، ضربان سریع و غیر عادی قلب است که از دهلیز بالایی قلب شروع می‌شود.
• تند تپشی بطنی، ضربان سریع قلب است که به‌دلیل سیگنال‌های اشتباهی که در حفره‌های پمپاژ پایینی یا بطن‌ها رخ می‌دهد، ایجاد می‌شود.

⚠️ الکل

اگر الکل زیاد می‌نوشید و یا بیشتر از حد معمول مصرف می‌کنید، ممکن است احساس کنید که ضربان قلبتان سریع‌تر شده‌است و یا در سینه می‌کوبد. این اتفاق معمولا در تعطیلات یا آخر هفته‌ها رخ می‌دهد زیرا در این روزها افراد، بیشتر الکل مصرف می‌کنند. به اصطلاح به این اتفاق، «سندروم قلب تعطیلات» می‌گویند. حتی ممکن است زمانی‌که مقدار خیلی کمی الکل مصرف می‌کنید، دچار تپش قلب شوید.

⚠️ انقباضات زودرس بطنی

انقباضات زودرس بطنی (PVCs) زمانی اتفاق می‌افتد که قلب، بیش از حد ضربان دارد. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که دهلیزهای قلب خیلی زود فشرده می‌شوند. ضربان بیش‌از‌حد، قلب شما را از ریتم عادی آن خارج می‌کند و باعث می‌شود که احساس کنید قلبتان می‌لرزد، می‌کوبد و یا در قفسه سینه جهش دارد. اگر قلب سالمی دارید، دفعات پایین انقباضات زودرس بطنی موضوع نگران‌کننده‌ای نیست ولی اگر مشکل قلبی دارید و بیشتر مواقع دچار ضربان بیش از حد قلب می‌شوید باید آن را درمان کنید.

⚠️ کوکائین و دیگر مواد مخدر غیرقانونی

مواد مخدر غیر قانونی مثل آمفتامین، کوکائین و اکستازی برای قلب بسیار خطرناک هستند. کوکائین باعث افزایش فشار خون، بالابردن ضربان قلب و آسیب‌رسیدن به ماهیچه‌های قلب می‌شود. آمفتامین، سیستم عصبی‌ را تحریک می‌کند و ضربان قلب را افزایش می‌دهد. اکستازی باعث آزاد‌شدن ماده شیمیایی به نام نوراپی‌نفرین می‌شود که باعث بالارفتن ضربان قلب می‌شود.

چه زمانی برای ضربان قلب باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر سالم هستید و بعضی مواقع دچار ضربان قلب می‌شوید که فقط چند ثانیه طول می‌کشد، احتمالا جای هیچ نگرانی نیست ولی اگر تعداد دفعات آن افزایش یافت و علائمی مثل موارد زیر داشتید، به پزشک مراجعه کنید:

• درد قفسه سینه یا فشار آن
• تنگی نفس
• سرگیجه
• غش‌کردن

◼ چه موقع درد قفسه سینه ناشی از معده است؟ علائم درد قفسه سینه ناشی از معده

تشخیص علت ضربان قلب تند

 دکتر قلب می‌تواند از طریق آزمایش‌هایی که در ادامه می‌خوانید، دلیل تپش قلبتان را متوجه شود:

الکتروکاردیاگرام (ECG)

ای آزمایش به‌دنبال اختلال در سیگنال‌های الکتریکی است که ریتم قلبتان را کنترل می‌کند.

الکتروکاردیوگرام دینامیک یا هولتر

شما باید به‌مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت یک دستگاه التروکاردیاگرام قابل حمل بپوشید. این آزمایش می‌تواند اختلال‌های ریتم قلبی و هرگونه الگویی را که به آزمایش‌های بیشتر نیاز دارد، شناسایی کند.

دستگاه پایش ضربان قلب

شما باید این دستگاه را به‌مدت چند هفته بپوشید. هر زمان که علائمی را در خود مشاهده کردید با فشردن یک دکمه به دستگاه فرمان می‌دهید تا ریتم ضربان قلبتان را ضبط کند.

اکودیاگرام

این آزمایش برای ایجاد تصویری از قلب از امواج صوتی استفاده می‌کند و مشکلات قلبی مرتبط با ساختار قلب را شناسایی می‌کند.

دکتر سعید یزدانخواه فوق تخصص قلب و عروق در تهران