بیماری acs چیست و چگونه درمان می شود؟

در صورتی که فرد احساس درد قفسه سینه (آنژین) یا فشاری مانند حمله قلبی در قفسه سینه خود داشته باشد، تصور بر این است که فرد به سندرم کرونری حاد ( بیماری acs ) ابتلا یافته است، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود. بیماری acs وضعیتی جدی است که نیاز به توجه و درمان فوری دارد.

بیماری acs چیست؟

بیماری acs یک اصطلاح عمومی برای توصیف وضعیتی است که جریان خون به هر کدام از قسمت های قلب به طور ناگهانی کاهش یافته و یا مسدود شود. این سندرم وضعیتی اورژانسی است که نیازمند درمان فوری می باشد.

به محض آنکه این وضعیت تشخیص داده شد، فرد درمانی فوری دریافت خواهد کرد که می تواند شامل فرایندهایی از قبیل کاتتر گذاری قلبی، آنژیوپلاستی یا حتی جراحی قلب باشد. هنگامی که شرایط فرد پایدار شد، درمان های بعدی شامل مصرف دارو، تغییر سبک زندگی، و مراقبت های متعاقب می شوند.

عوامل موثر در ایجاد بیماری acs

رایج ترین علت سندرم کرونری حاد، بیماری یا تنگی شریان های کرونری می باشد. این عروق رگ هایی هستند که عضله قلب را به وسیله خون تغذیه می کنند. این تنگی معمولا توسط تشکیل پلاک های کلسترول در دیواره شریان ها ایجاد شده و به تصلب شرایین یا سفت شدن شریان ها منجر می شود.

در برخی موارد، بیماری acs زمانی اتفاق می افتد که پلاک های موجود به ناگهان در جریان خون شکسته می شوند. در این حالت یک لخته خون در اطراف این پلاک تشکیل شده و سبب تنگ شدن شریان می شود که به طور کامل یا نسبی جریان خون را مسدود می کند.

کاهش ناگهانی جریان خون به سلول های عضله قلب سبب مرگ آنها می شود. وضعیت های مختلفی وجود دارند که تحت عنوان سندرم کرونری حاد توصیف می شوند.

آنژین ناپایدار

این وضعیت هنگامی رخ می دهد که پلاک موجود در شریان به صورت ناگهانی شکسته می شود. یک لخته خون در اطراف این پلاک تشکیل می شود و تنگ شدن ناگهانی شریان را رقم می زند. هنگامی که این اتفاق می افتد، درد قفسه سینه یا آنژین می تواند به دفعات بیشتر، همراه با تحرک کم تر یا به مدتی طولانی تر از حد معمول رخ دهد. این تغییر در الگوی آنژین، آنژین ناپایدار خوانده می شود و فرد را در معرض خطر بالای حمله قلبی قرار می دهد.

حمله قلبی

اگر قلب شدیدا نیازمند خون باشد و به مدت بیش از ۲۰ دقیقه به آن اکسیژن کافی نرسد، قسمتی از قلب می میرد و سبب به وجود آمدن آسیبی دائمی می شود.

حمله های قلبی (انفارکتوس میوکارد نیز نامیده می شوند) توسط آزمایشات خون و یا آزمایشی به نام الکتروکاردیوگرام ( نوار قلب) که فعالیت الکتریکی قلب را نشان می دهد، تایید می شوند.

برخی حمله های قلبی ناحیه کوچکی از قلب را تحت تاثیر قرار داده و می توانند به وسیله درمان های پزشکی استاندارد در بیمارستان مدیریت شوند.

در صورتی که شریان کرونری مورد نظر به وسیله لخته ها، کاملا مسدود شود، جریان خون به طور کلی متوقف شده و کل ناحیه­ عضله قلب که توسط آن شریان تغذیه می شود، آسیب می بیند. این وضعیت سبب تغییری خاص در نوار قلب به نام STEMI شده و نیازمند درمانی فوری می باشد.

علائم سندرم کرونری حاد

بیماری acs می تواند در هنگام استراحت یا فعالیت رخ دهد. علائم می توانند شامل موارد زیر شوند:

• درد قفسه سینه که معمولا به عنوان تنگی یا سنگینی قفسه سینه توصیف می شود.
• درد در ناحیه بالایی شکم
• درد در کمر، گردن، فک یا بازو
• تنگی نفس
• تعریق
• حالت تهوع
• از دست دادن هوشیاری

برخلاف مردان، در برخی زنان درد قفسه سینه ممکن است اولین نشانه مشکل قلب نباشد. این زنان علائمی کمتر رایج مانند خستگی غیر عادی، مشکل در خوابیدن، سو هاضمه و اضطرابی از یک ماه قبل از حمله قلبی را بیان می کنند.

علائم بیماری سندرم حاد کرونری در مردان

• درد در کمر، گردن و فک
• احساس سنگینی، تنگی یا درد در قفسه سینه
• تنگی نفس
• از دست دادن هوشیاری
• تعریق
• درد شانه یا بازو
• سو هاضمه
• حالت تهوع
• درد شکم

علائم بیماری سندرم حاد کرونری در زنان

• درد شانه یا بازو
• تنگی نفس
• ناراحتی، فشار یا درد قفسه سینه
• کمر درد
• خستگی
• مشکل در خوابیدن
• اضطراب
• تعریق
• سو هاضمه

تشخیص سندرم حاد کرونری

جهت انجام تشخیصی سریع و دقیق، پزشک انجام آزمایش هایی را درخواست داده و از فرد در ارتباط با هرگونه علائم و سابقه پزشکی او سوال می پرسد. آزمایش های رایج شامل موارد زیر می شوند:

الکتروکاردیوگرام (ECG)

پرسش از دکتر تماس با ما

این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب را به وسیله الکترود هایی که به پوست وصل می شوند، اندازه می گیرد. ضربانات غیر عادی یا نامنظم می توانند بیانگر عملکرد ضعیف قلب در اثر کمبود اکسیژن باشند. برخی الگوهای سیگنال های الکتریکی می توانند به تعیین محل انسداد کمک کنند.

آزمایش های خون

در صورتی که مرگ سلولی منجر به آسیب بافت قلبی شود، می توان برخی آنزیم ها را در خون تشخیص داد.

اسکن پرفیوژن قلب

این آزمایش قادر است رسیدن مقدار کافی جریان خون به قلب را بیان کند. همچنین می تواند نواحی آسیب دیده پس از حمله قلبی را نیز بررسی کند. اطلاعات بدست آمده از این آزمایش ها همانند علائم و نشانه ها برای کمک به تشخیص سندرم کرونری حاد استفاده می شوند. همچنین، این موارد تعیین کننده قرارگیری این وضعیت در دسته حمله قلبی یا آنژین ناپایدار می باشند.

پزشکان می توانند از دیگر آزمایش ها نیز جهت تعیین مورد نیاز بودن درمان یا وجود مشکلات قلبی دیگر استفاده کنند. برخی پزشکان ممکن است از بیمار بخواهند تا یک پایشگر هولتر به خود وصل کند. این پایشگر فعالیت الکتریکی قلب را به مدت ۲۴ ساعت ثبت کرده و به تشخیص وجود ضربان های غیر عادی یا دوره های نارسایی جریان خون کافی که بدون علامت نیز می باشند کمک می کند. احتمال دارد انجام آزمایش هایی دیگر برای درمان بهتر بیمار و مطمئن شدن از عدم وجود عوامل دیگر تجویز شود.

⚠توجه : سندرم کرونری حاد یک وضعیت پزشکی اورژانسی است و به مراقبت پزشکی فوری نیاز دارد.

درمان سندرم حاد کرونری

این وضعیت یک اورژانس پزشکی بوده و برای سندرم حاد کرونری درمان و مراقبت فوری درخواست می شود. اهداف کوتاه مدت شامل تسکین درد و بهبود جریان خون جهت احیای هر چه سریع تر عملکرد قلب می باشند.

اهداف بلند مدت شامل بهبود عملکرد کلی قلب، مدیریت عوامل خطر و کاهش خطر حمله قلبی می شوند. درمان معمول شامل ترکیبی از داروها و فرایند های جراحی است. دارو ها شامل موارد زیر می شوند:

• نیتروگلیسرین
• دارو های ضد پلاکت
• بتا بلاکر ها
• مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE inhibitors)
• بلاک کننده های گیرنده آنژیوتانسین
• استاتین ها

به افرادی که با سرویس های اورژانس تماس می گیرند توصیه می شود که در آمبولانس یک آسپرین مصرف کرده یا به آن ها داده شود. در صورتی که صرف دارو ها قادر به رفع مشکل و احیای عملکرد مناسب خون نباشد، ممکن است آنژیوپلاستی، استنت گذاری یا عمل جراحی بای پس شریان های کرونری مورد نیاز باشد.

تغییرات سبک زندگی

در برخی افراد می توان از بروز سندرم حاد کرونری پیشگیری کرد. بیماری قلبی می تواند مستقیما به سندرم کرونری حاد منجر شود اما افرادی که به بیماری قلبی مبتلا نیستند می توانند با داشتن یک سبک زندگی سالم خود را در برابر این خطر محافظت کنند.

• پیروی از یک رژیم غذایی مناسب برای قلب

این رژیم غذایی شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین حاصل از گوشت کم یا بدون چربی می باشد.

• عدم مصرف سیگار

افرادی که سیگار مصرف می کنند می توانند جهت ترک آن از مصرف دارو و گرفتن مشاوره کمک گیرند.

• داشتن فعالیت

این مورد به معنای انجام ورزش به صورت معمول جهت متناسب بودن از نظر فیزیکی است. افراد باید هدف خود را انجام ورزش متعادل حداقل ۲ یا ۳ بار در هفته قرار دهند.

• توجه به اعداد و ارقام

افراد باید میزان فشار خون خود، کلسترول خود، تفسیر و محدوده طبیعی اعداد این دو مورد را بدانند.

• مصرف مدیریت شده الکل

مصرف بیش از یک یا دو نوشیدنی الکلی در روز می تواند فشار خون را افزایش دهد.

• حفظ وزنی متناسب

داشتن وزنی مناسب می تواند به پیشگیری از سندرم حاد کرونری کمک کند.

ممکن است به افرادی که سابقه ابتلا به مشکلاتی مانند یک حمله قلبی را دارند توصیه شود که علاوه بر دارو های خود یک قرص آسپرین کودکان (آسپرین بچه) نیز مصرف کنند.

آسپرین به جلوگیری از تشکیل لخته های خون به وسیله پلاکت ها کمک کرده و احتمال بروز حمله قلبی ثانویه را در حدود ۲۲ درصد کاهش می دهد.

با انجام تغییراتی در سبک زندگی و مصرف داروهای صحیح جلوگیری یا درمان سندرم کرونری حاد امکان پذیر است و این کار به داشتن یک زندگی عادی منجر می شود.

دکتر سعید یزدان خواه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی

برای پرسش از دکتر کلیک کنید.