تیروئید پرکار چه خطراتی دارد؟

داشتن تیروئید پرکار می تواند سرعت متابولیسم بدن شما را افزایش دهد که این در نهایت منجر به کاهش وزن ناگهانی و یا ضربان قلب تند و نامنظم، عرق کردن و نگرانی، اضطراب و یا افزایش تحریک پذیری می شود.

در صورت داشتن تیروئید پرکار یا هایپرتیروئید راه های درمانی مختلفی در دسترس هستند. پزشکان متخصص از داروهای ضد تیروئید و ایودین رادیواکتیو استفاده می کنند تا سرعت تولید هورمون تیروکسین را کاهش دهند.

گاهی اوقات درمان پرکاری تیروئید در بیماران با عمل جراحی حذف کامل یا بخشی از غده تیروئید همراه است. با این که در صورت اهمیت ندادن به هایپرتیروئید شرایط سختی برای بدن فرد ایجاد می شود، اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند معمولا واکنش خوبی نسبت به تشخیص و درمان آن نشان می دهند و مشکل آن ها برطرف می گردد.

علائم پرکاری تیروئید

تیروئید پرکار می تواند مشکلات سلامتی مختلفی را برای افراد به وجود آورد. بنابراین تشخیص آن برای پزشک معالج گاهی اوقات بسیار سخت می شود.

همچنین نشانه ها و علائم زیادی در اثر پرکاری تیروئید در بدن انسان بروز می کنند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• کاهش وزن ناگهانی، حتی زمانی که اشتها و رژیم غذایی فرد مناسب باشد و تغییری در مواد دریافتی بدن آن ها ایجاد نشده باشد.
• سرعت بالای ضربان قلب (تاکیکاردیا)، معمولا بیش از ۱۰۰ عدد در هر دقیقه. ضربان قلب نامنظم (آریتمی) یا مشکل تپش قلب (پالپیتیشن)
• افزایش اشتها در افراد
• نگرانی، اضطراب، آشفتگی و تحریک پذیری
• ترمور (لرزش)، معمولا لرزش ضعیف در دست یا انگشتان فرد
• تعریق
• بروز تغییر در عادات ماهیانه
• افزایش حساسیت به گرما
• تغییرات در الگوی همیشگی روده، به خصوص افزایش تعداد دفعات آن
• یک غده تیروئید بزرگ (گویتر) که شبیه به یک ورم است و در بخش گردن شما نمایان می شود.
• خستگی، ضعف در عضلات بدن
• مشکل در خوابیدن
• نازک شدن پوست
• موهای نرم و شکننده

بزرگسالان با سنین بالاتر معمولا یا این نشانه ها و علائم را ندارند و یا این که این نشانه ها در آن ها نامحسوس است واز دیگر علائم تیروئید پرکار می توان به افزایش ضربان قلب، عدم تحمل گرما و خستگی و ضعف سریع در انجام فعالیت های معمولی و روزانه اشاره داشت.

👁مشکلات چشمی بیمار تیروئید پرکار

گاهی اوقات ممکن است برای برخی بیماران، مشکلاتی در ناحیه چشم ها به وجود آید، به خصوص اگر اهل استعمال دخانیات باشند. در این حالت چشم های فرد از محدوده عادی خود تا حدی تجاوز کرده و بافت ها و عضلات پشت چشم ها نیز ورم می کنند.

همین ورم باعث می شود تخم چشم ها از حالت عادی جلوتر بیایند. همین موضوع منجر به خشک شدن سطح بیرونی چشم فرد می شود. مشکلات مربوط به چشم معمولا بدون نیاز به درمان بهبود می یابند و موقت هستند.

از جمله نشانه های مشکلات چشمی در بیماران می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• چشم های بیرون زده و خارج شدن آن ها از مدار اصلی چشم
• چشم های قرمز یا ورم کرده
• آب ریزش زیاد چشم ها و ناراحتی یک یا هر دو چشم
• حساسیت چشم ها، دید تار یا دوگانه، التهاب یا کاهش حرکات چشم

دلایل ایجاد تیروئید پر کار

تعداد زیادی از شرایط مختلف می توانند منجر به بروز هایپرتیروئید یا همان پرکاری تیروئید شوند. بیماری چشمی و اختلال خود ایمنی مهمترین دلایل پرکاری تیروئید هستند.

از جمله دیگر دلایلی که منجر به پرکاری غده تیروئید در افراد می شوند، می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• وجود ید زیاد، یک ماده ضروری برای بدن
•  التهاب غده تیروئید
• تیروئید تخمدان ها
• تومور های خوش خیم تیروئید یا غده هیپوفیز
• دریافت بیش از حد ماده تترودوتیرونین از طریق رژیم غذایی

عوامل خطر در ایجاد پرکاری تیروئید

غده تیرویید پرکار یا همان هایپرتیرویید، به خصوص وضعیت مربوط به بیرون زدگی چشم ها، معمولا ژنتیکی است و در خانواده های مختلف دیده می شود و بیشتر در بانوان رواج دارد تا آقایان.

اگر یکی از اعضای خانواده شما مشکل تیرویید دارد، حتما در مورد آن و تاثیرش بر روی وضعیت سلامتی خود و امکان بروز این مشکل در آینده برای خود با پزشک معالج صحبت کنید.

ممکن است پزشک متخصص به همین دلیل پیشنهاد هایی در زمینه چک کردن منظم کارکرد تیرویید شما را ارائه کند.

عوارض تیروئید پرکار چیست؟

پرکاری تیروئید یا هایپرتیروئید می تواند منجر به بروز تعدادی مشکلات خاص در بدن افراد شود. از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره داشت:

✔ مشکلات قلبی

از جمله جدی ترین مشکلات پر کاری تیروئید می توان به تاثیر آن بر قلب اشاره کرد. از جمله این موارد می توان به افزایش ضربان قلب، یک مشکل در بی نظمی ریتم کاری قلب به نام فیبریلاسیون دهلیزی و نارسائی احتقانی قلب اشاره داشت.

در نارسایی احتقانی قلب، این قسمت مهم از بدن انسان نمی تواند خون کافی را برای نیاز های بدن فرد به گردش در آورد. این مشکلات عموما با انجام مراحل درمانی مختلف قابل درمان هستند.

✔ استخوان های شکننده

عدم درمان پرکاری تیرویید می تواند منجر به ضعف و شکنندگی استخوان ها شود. قدرت استخوان های شما به میزان کلسیم بدن و همچنین مواد معدنی آن ها بستگی دارد. میزان زیاد هورمون تیروئید با توانایی بدن شما در رساندن کلسیم به استخوان ها تداخل ایجاد می کند.

✔ مشکلات چشمی

افرادی که با مشکل بیرون زدگی چشم مواجه هستند مواردی نظیر، بیرون آمدن چشم از حالت عادی، ورم بافت های پشتی چشم و عضلات، ورم یا قرمزی چشم، حساسیت به نور، تار دیدن و یا دوگانگی در دید را تجربه می کنند. عدم درمان مشکلات چشمی شدید می توان منجر به از دست دادن بینایی در فرد می شود.

✔ پوست قرمز و ورم کرده

در برخی از موارد نادر، افرادی که مشکل چشمی دارند، مشکلاتی در پوست خود نیز تجربه می کنند. مواردی نظیر قرمزی و ورم کردن پوست به خصوص در ناحیه پا در این شرایط متداول هستند.

✔ بحران تیروتوکسیک

پر کاری غده تیروئید در بدن انسان یک بحران دیگر با نام بحران تیروتوکسیک را به همراه دارد. یک افزایش ناگهانی در علائم شما که منجر به تب، ضربان قلب تند و حتی هذیان می شود. اگر این اتفاق بیوفتد حتما سریع به پزشکتان جهت درمان آن مراجعه کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

توصیف کامل تمامی تغییراتی که آن ها را تجربه کرده اید بسیار اهمیت دارد، چرا که بسیاری از علائم و نشانه های بزرگی غده تیروئید معمولا مرتبط با مشکلات دیگری در سلامتی فرد هستند.

اگر مشکل تیروئید پرکار در بدن شما درمان شده است و یا در حال طی کردن مراحل درمانی هستید، حتما پزشک معالج خود را مرتب و در بازه های زمانی منظم ملاقات کنید تا علاوه بر بررسی وضعیت لحظه ای شما، نکات و ترفندهایی را جهت بهبود وضعیتتان پیشنهاد کند.

تشخیص پر کاری تیروئید

قدم اول برای شما در زمینه تشخیص مشکل و بیماری، یک بررسی کامل تاریخچه پزشکی و همچنین آزمایش فیزیکی است. همین کار می تواند علائم متداول پر کاری تیروئید در بدن افراد را مشخص کند:

• کاهش وزن ناگهانی
• نبض تند
• افزایش فشار خون
• چشم های بیرون زده
• غده تیروئید بزرگ شده

ممکن است تست و آزمایش های بیشتری جهت تشخیص دید مشکلات دیگر در بدن شما انجام شوند. از جمله این موارد می توان به آزمایش های زیر اشاره کرد:

☑ آزمایش کلسترول

پزشک معالج ممکن است به بررسی سطح کلسترول بدن شما بپردازد. کلسترول پایین بدن می تواند نشانه افزایش سرعت متابولسم بدن باشد که در آن بدن خیلی زود کلسترول را می سوزاند.

☑ تی ۴، تی ۴ آزاد و تی ۳

این تست ها می توانند میزان هورمون تیروئید در خون شما را اندازه گیری کنند. در نتیجه پر کاری یا کم کاری غده تیروئید به راحتی با نتایج این آزمایش ها مشخص می شود.

☑ آزمایش سطح هورمون تحریک کننده تیروئید

هورمون تحریک کننده تیروئید یا همان TSH یک هورمون تولیدی از غده هیپوفیز است که غده تیروئید را برای تولید هورمون تحریک می کند.

وقتی سطح هورمون تیروئید نرمال یا بالا باشد، سطح TSH شما پایین است. کم بودن غیر طبیعی هورمون تحریک کننده تیروئید می تواند یکی از اولین نشانه های پر کاری تیروئید باشد.

☑ آزمایش تری گلیسرید

پرسش از دکتر تماس با ما

ممکن است در طی مراحل آزمایش و تشخیص وضعیت، سطح تری گلیسرید شما نیز بررسی شود. همچون به کم بودن سطح کلسترول، کم بودن تری گلیسرید نیز می توان نشانه ای از افزایش سرعت متابولیسم بدن باشد.

☑ اسکن غده تیروئید

این کار به پزشک معالج کمک می کند تا از پر کار بودن غده تیروئید شما باخبر شود. همچنین این آزمایش مشخص می کنند که آیا کل غده تیروئید یا فقط قسمت خاصی از این غده مشکل پر کاری را به وجود آورده است.

☑ سونوگرافی

سونوگرافی می تواند اندازه کلی غده تیروئید شما را مشخص کند و همچنین جرم های موجود در آن نیز قابل مشاهده خواهند بود.

☑ سی تی اسکن یا ام آر آی

تست سی تی اسکن یا ام آر آی می تواند وجود تومور هیپوفیز و تاثیر آن بر پر کاری غده تیروئید را نشان دهد.

درمان پرکاری غده ی تیروئید

درمان های مختلفی برای تیروئید پرکار در بدن انسان وجود دارند. بهترین روش درمانی برای شما متناسب با سن، وضعیت جسمانی و دلیل اصلی پر کاری تیروئید در بدن شما، علاقه شخصی و میزان شدت مشکل شما تعیین می شود. در ادامه مروری خواهیم داشت بر انواع راه های درمانی غده تیروئید پرکار در بدن افراد:

✳ ید رادیواکتیو

این ماده که از طریق دهان مصرف می شود توسط غده تیروئید شما جذب می شود و در نتیجه ی آن تیروئید کوچک شده و علائم آن نیز در طی بازه سه تا شش ماهه کاهش می یابند.

با توجه به اینکه این روش درمانی باعث کاهش سرعت قابل توجه فعالیت تیروئید در بدن شما می شود، یعنی مشکل کم کاری تیروئید، شما سرانجام مجبور به مصرف روزانه دارو جهت جایگزینی تیروکسین خواهید بود.

این روش که بیش از ۶۰ سال است برای درمان پر کاری تیروئید استفاده می شود، روش درمانی امن و مناسبی محسوب می گردد.

✳ داروهای آنتی تیروئید

داروی تیروئید پرکار در افراد، فعالیت این غده را کاهش می دهد و از تولید هورمون توسط غده تیروئید در بدن فرد جلوگیری می کنند. از نمونه های قرص تیروئید که برای بیماران هایپرتیروئیدی تجویز می شود می توان به پروپیل سیوراسیل و مسیمازول (تاپازول) اشاره کرد.

بهبود علائم تیروئید پرکار معمولا پس از شش الی ۷ هفته آغاز می شود، اما درمان به کمک داروهای آنتی تیروئید معمولا به مدت یک سال یا حتی بیشتر به طول می انجامد.

از آن جایی که پروپیل سیوراسیل خیلی بیشتر منجر به آسیب های کبدی شده است، فقط زمانی از آن استفاده می شود که فرد نتواند از مسیمازول استفاده کند.

برخی از افراد که به این داروها آلرژی دارند ممکن است علائمی نظیر زخم های پوستی، کهیر، تب یا درد مفاصل را تجربه کنند. علاوه بر این، داروهای مذکور احتمال بروز عفونت در مصرف کنندگان را نیز بالا می برند.

✳ بتا بلاکرها

این داروها به صورت متداول برای درمان فشار خون بالا استفاده می شوند. این داروها سطح تیروئید شما را کاهش نمی دهند اما می توانند ضربان قلب بالا را کاهش داده و از مشکلات تپش قلب جلوگیری کنند.

به همین خاطر ممکن است پزشک معالج این داروها را جهت بهتر شدن حالتان تا قبل از اینکه فعالیت تیروئید به حالت عادی برگردد پیشنهاد کند. از جمله عوارض جانبی این داروها می توان به خستگی، سردرد، مشکلات معده، اسهال، یبوست و سرگیجه اشاره کرد.

✳ جراحی (تیروئیدکتومی)

اگر حامله هستید یا نمی توانید داروهای آنتی تیروئید را مصرف کنید و نمی خواهید یا نمی توانید درمان ید رادیواکتیو را دنبال کنید، کاندیدای اصلی برای عمل جراحی غده تیروئید یا همان تیروئیدکتومی هستید. اما این روش درمانی معمولا خیلی کم در بین بیماران استفاده می شود.

غده های پاراتیروئید ۴ عدد هستند که اندازه کوچکی داشته و در پشت غده تیروئید برای کمک به کنترل سطح کلسیم خون افراد تعبیه شده اند. علاوه بر این، باید تا پایان عمر از دارو هایی نظیر لووتیروکسین استفاده کنید تا میزان کافی هورمون تیروکسین را برای بدن شما تامین کنند.

اگر غده های پاراتیروئید شما نیز در عمل تیروئیدکتومی برداشته شوند برای نرمال نگه داشتن سطح کلسیم خون خود به دارو نیاز خواهید داشت.

درمان آسیب چشمی و بیرون زدگی تخم چشم

اگر بدلیل تیروئید پرکار با آسیب چشمی مواجه شده اید، می توانید علائم اصلی و اولیه را با دوری از باد و نور های روشن و استفاده از اشک های مصنوعی یا ژل های خاص کاهش دهید و مدیریت کنید.

اما اگر علائم شما جدی و شدید هستند ممکن است پزشک معالج شما درمان با کورتیزواسترویدها نظیر پردینسون را پیشنهاد کند تا ورم بافت های پشت تخم چشمان را کاهش دهد. در برخی موارد یک پروسه جراحی نیز گزینه روی میز است:

❇ جراحی فشردن مدار چشم (Orbital decompression surgery)

در این عمل جراحی پزشک معالج استخوان بین سینوس های شما و کیسه چشم را حذف می کند. سینسوس ها در واقع همان فضاهای هوایی کنار کیسه چشم هستند.

وقتی که این عمل جراحی موفق باشد، دید فرد بهبود یافته و فضای خالی برای بازگشت تخم چشم ها به جای اصلی و عقب تر فراهم می شود. اما ریسک بروز مشکلاتی نظیر دو بینی پس از عمل نیز وجود دارد.

❇ جراحی عضله چشم (Eye muscle surgery)

گاهی اوقات مشکلات مربوط به آسیب چشمی بر اثر پر کاری تیروئید منجر به کوچک شدن عضلات چشم می شود. این موضوع چشم های شما را از حالت عادی خارج کرده و منجر به دو بینی شما می شود.

جراحی عضله چشم می تواند مشکل دو بینی افراد را از طریق بریدن عضله تحت تاثیر از تخم چشم و وصل کردن آن به عقب تر حل کند. هدف در اینجا رسیدن به دید ثابت و تکی اجسام توسط چشم ها است. در برخی از موارد ممکن است به چند عمل نیاز داشته باشید تا نتیجه دلخواه بدست آید.

درمان خانگی تیروئید پرکار

وقتی که درمان خود را آغاز کنید، علائم پر کاری تیروئید در بدن باید کاهش یابند و حس بهتر بودن به سراغتان بیاید. پیشنهاد هایی که در ادامه این مقاله آمده است می توانند به شما کمک کنند.

تغییر رژیم غذایی تحت نظر پزشک

اگر وزن زیادی را از دست داده اید و یا عضلات شما تحلیل رفته اند افزودن کالری و پروتئین بیشتر به رژیم غذایی ایده بسیار خوبی برایتان است.

پزشک معالج یا متخصص تغذیه می تواند برنامه ریزی غذایی مناسبی متناسب با وضعیت شما داشته باشد. در بیشتر موارد، پس از حل مشکل پر کاری تیروئید دیگر نیازی به مدیریت رژیم غذایی و افزایش کالری و پروتئین مصرفی ندارید.

علاوه بر این مصرف میزان کافی و درست سدیم و کلسیم برای افرادی که با مشکلات غده تیروئید دست و پنجه نرم می کنند بسیار مهم است.

مصرف به اندازه کلسیم و ویتامین D

از آن جایی که پر کاری تیروئید می تواند منجر به شکنندگی و ضعیف شدن استخوان ها شود، مصرف به اندازه کلسیم به صورت روزانه جهت جلوگیری از پوکی استخوان بسیار حائز اهمیت است.

موسسه دارویی همچنین ۶۰۰ یونیت ویتامین D را به صورت روزانه به بزرگسالان ۱۹ تا ۷۰ ساله و ۸۰۰ یونیت را برای افراد ۷۱ ساله یا بیشتر پیشنهاد می کند. با پزشک معالج یا متخصص تغذیه جهت تنظیم برنامه غذایی و ارائه مشاوره صحبت کنید.

راهکارهایی جهت کمتر کردن آسیب های چشمی و پوستی

اگر در اثر پر کاری تیروئید با مشکل آسیب چشمی یا مشکلات پوستی (قرمزی و ورم و نازک شدن پوست) مواجه هستید پیشنهادات زیر می توانند به بهتر شدن چشم ها یا پوستتان کمک کنند:

• مواد خنک را بر روی چشم های خود قرار دهید: رطوبت بیشتر می تواند به چشم های شما و وضعیت ورم آن ها کمک کند.
• از عینک آفتابی استفاده کنید: وقتی تخم چشم ها جلو می آیند و دچار بیرون زدگی می شوند آسیب پذیری آن ها به اشعه نور به خصوص نور خورشید بالا می رود. استفاده از عینک آفتابی می تواند از آن ها در برابر باد و نور خورشید محافظت کند.
• استفاده از قطره های چشمی خاص: این قطره های چشم می توانند مشکل خشکی و یا خارش تخم چشم ها را برطرف کنند. حتما از قطره هایی استفاده کنید که حاوی از بین برنده قرمزی چشم نباشند.
• بخش بالایی تخت خواب خود را بالا بیاورید: بالاتر نگه داشتن سر خود در حین استراحت می تواند ورم را کاهش داده و فشار را از روی چشم ها بردارد.
• استفاده از کرم های خانگی برای پوست های ورم کرده: استفاده از کرم های معمولی و تجویزی که حاوی هیدروکورتیزون (کورتاید و …) هستند به از بین بردن قرمزی و ورم پوست در ناحیه پا و ساق پا کمک می کنند. حتما از متخصصان پوست یا داروخانه جهت تهیه این کرم ها مشاوره بگیرید.

دکتر سعید یزدانخواه متخصص قلب 

برای پرسش از دکتر کلیک کنید.