علت بالا بودن مینیمم فشار خون چیست؟

پرسش از دکتر تماس با ما

مینیمم فشار خون بالا

فشار خون بالا یک مشکل رو به رشد در جهان است. در اکثر افرادى که مبتلا به فشار خون دیاستولیک بالا هستند، دلیل خاصى براى بروز این عارضه به دست نیامده است.

اما تقریبا به طور معمول، فشار خون دیاستولیک به دلیل بروز اختلالات دیگری مانند بیماری تیروئید، بیماری آپنه خواب یا بیمارى هاى کلیوی به وجود مى آید.

فشار خون بالا چند است؟

فشار خون شامل دو شماره است که شماره بالا (سیستولیک) و شماره پایین (دیاستولیک) نامیده می شوند. بنابراین، سه نوع فشار خون بالا وجود دارد.

• فشار خون دیاستولیک بالا  (فشار خون دیاستولیک): زمانى رخ مى دهد که شماره پایین، بالاى ٨٠ mmHg باشد.
• فشار خون سیستولیک بالا ( فشار خون سیستولیک ): زمانى رخ مى دهد که شماره بالا، بالاى ١٣٠ mmHg باشد.
• فشار خون مخلوط: زمانى رخ مى دهد که هر دو شماره بالا باشند.

علت بالا بودن مینیمم فشار خون

فشار خون دیاستولیک منفرد (IDH) اغلب در جوانان مشاهده مى شود. در اکثر افرادى که به فشار خون دیاستولیک منفرد مبتلا هستند دلیل خاصى براى بروز آن به دست نیامده است.

این فشار خون، به نوعى عمده، اولیه و ضرورى محسوب مى شود. گاها فرد به دلیل ابتلا به بیمارى هایى چون مشکلات تیروئیدى، بیمارى هاى کلیوى و یا بیمارى آپنه خواب به این نوع فشار خون مبتلا مى شود.

فشار خون اولیه

این نوع از فشار خون دلیل مشخص و خاصی ندارد و نمی توان آن را به فاکتور ویژه ای نسبت داد. پزشکان بر این عقیده اند که فشار خون اولیه زمانی رخ می دهد که ترکیبی از ژن ها و فاکتورهای محیط اطراف به همراه بسیاری دیگر از متغیرهای ژنتیکی منجر به بروز شرایط مذکور – فشار خون اولیه در فرد – شوند.

فشار خون اولیه بیشتر در افراد جوان و بزرگسال مشاهده می شود و دلیل خاصی برای بروز آن وجود ندارد، اما شاید به دلیل عدم تعادل هورمون غدد دروز ریز و یا انقباض نامناسب و بیش از حد رگ های خونی کوچک در دیواره عضلات اتفاق افتاده باشد.

دلایل مربوط به غدد درون ریز و کلیه

تیروئید کم کار و یا به اصطلاح هیپوتیروئیدی، یکى از بیمارى هایى است که علت بالا بودن مینیمم فشار خون است. همانند فشار خون اولیه، فشار دیاستولیک بالا هم نتیجه تنگى شدید مویرگ ها است.

بروز هیپوتیروئیدی در افرادى که اضافه وزن دارند، دچار خستگى مفرد مى شوند، و یا به راحتى سرما مى خورند بیشتر است، اما براى تایید وجود این بیمارى نیاز به آزمایش خون است.

بیمارى هاى غدد درون ریز سطح موادى چون آلدوسترون، هورمون پاراتیروئید و کورتیکواستروئیدها را بالا مى برد و این موضوع باعث بروز فشار خون دیاستولیک بالا مى شود.

اکثر بیماری هایی که به کلیه آسیب می رسانند ممکن است باعث کاهش توانایی کلیه ها برای حذف مایعات از بدن یا افزایش تولید آنژیوتانسین شوند.

بروز فشار خون رینو واسکولار به دلیل تنگ شدگى شریان اصلى که به کلیه ها وصل مى شود، یکی دیگر از علل احتمالی بروز فشار خون دیاستولیک بالا است.

 آپنه انسدادی خواب

آپنه خواب – توقف های اپیزودیک در تنفس در حین خواب – ممکن است باعث بروز فشار خون دیاستولیک بالا شود. اکثرا در افراد مبتلا به این سندرم افزایش ضربان قلب دیده می شود، چرا که این عارضه ممکن است فواصل بین ضربان هاى قلب را کوتاه تر کند، بنابراین رگ های خونی بیشتر در معرض جریان خون اضافی قرار مى گیرند.

 سیگار و نوشیدنی های الکلی

مصرف بیش از حد سیگار و الکل نیز می تواند باعث بروز فشار خون دیاستولیک بالا شود.

امکان بروز این مساله، هنگامى که کلیه ها آسیب دیده باشند بیشتر خواهد بود، چرا که آنژیوتانسین معمولا در کبد تجزیه می شود. فشار خون دیاستولیک بالا نیز ممکن است به دلیل مصرف داروهایی مانند داروهای ضد بارداری خوراکی، کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضد التهابی غیر استروییدی مانند ایبوپروفن به وجود آید.

عوامل خطر براى فشار خون دیاستولیک بالا

برخى از عوامل خطر برای فشار خون دیاستولیک بالا شناسایی شده اند. آنها به تنهایى دلائل اصلى بروز این عارضه نیستند، اما بروز برخى از آنها احتمال بروز فشار خون دیاستولیک بالا را افزایش مى دهد.

ریسک فاکتورهایى که در مطالعه قلب فریمینگام ارائه شد شامل مذکر بودن، جوان بودن و اضافه وزن داشتن بود؛ این مقاله در مارس ٢٠٠۵ در نشریه سیرکولیشن چاپ شد.

در واقع، هم این مطالعه و هم دیگر تحقیقات نشان می دهند که فشار مینیمم بالا به نسبت بیشتر از فشار خون مخلوط یا فشار خون سیستولیک بالا در بزرگسالان زیر ۴٠ سال شیوع دارد.

از دیگرریسک فاکتورهاى فشار مینیمم بالای گزارش شده در مطالعات منتشر شده در ژوئیه ٢٠١٢ مجله قلب هند مى توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شیوه زندگی کم تحرک
• سیگار کشیدن
• سطح کلی کلسترول بالا
• مصرف قهوه یا چای زیاد

راههای کاهش فشار خون مینیمم

صرف نظر از علت پدید آمدن این عارضه، فشار مینیمم بالا نباید نادیده گرفته شود. در بسیاری از افراد، فشار سیستولیک در طول زمان افزایش می یابد.

در مطالعه قلب فریمینگام، ٨٣ درصد از افراد مبتلا به فشار مینیمم بالا، بیمارى فشار خون بالا را ١٠ سال بعد تجربه کردند. حتی اگر پیشرفت هم نکند، عارضه فشار خون دیاستولیک بالا احتمال بروز عوارض جدی قلبی عروقی را افزایش می دهد.

بر اساس مطالعه ای که در سال ٢٠١۴ در ژورنال فشار خون منتشر شد، بزرگسالان مبتلا به فشار مینیمم بالا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیمارى هاى قلبی عروقی (از جمله حملات قلبی، سکته مغزی و مرگ و میر مرتبط با قلب)، در مقایسه با افراد بزرگسال با فشار طبیعى، قرار دارند.

طبق دستورالعمل هاى به روز شده به وسیله کالج آمریکایی Cardiology و انجمن قلب آمریکا در سال ٢٠١٧، توصیه شده است که  دیاستولیک ۸۰ mmHg و یا بیشتر باید تحت درمان قرار بگیرند، خواه فرد به فشار مینیمم بالا یا فشار خون مخلوط  بالا مبتلا باشه و خواه نباشد.

استراتژی هاى مربوط  به کاهش فشار خون ممکن است شامل کاهش وزن، تغییرات غذایی، ورزش و دارو باشد. همچنین کاهش دیگر ریسک فاکتورهاى بیماری قلبی عروقی مانند کنترل قند خون و میزان کلسترول نیز اهمیت دارد.

نکاتی برای بالا بودن مینیمم فشار خون

عارضه فشار خون دیاستولیک بالا معمولا علائمى ندارد. سردرد، خونریزی بینی و علائم دیگر گاهی اوقات به فشار خون بالا نسبت داده می شود، اما این علائم در افرادی که فشار عادی دارند نیز ممکن است رخ دهد.

اگر دچار درد قفسه سینه، تنگی نفس، سرگیجه یا ضعف ناگهانی، تغییر در گفتار یا کاهش سطح آگاهی شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

این علائم ممکن است هشدارى براى بروز یک عارضه تهدید کننده حیاتی مرتبط با فشار خون دیاستولیک بالا  مانند حمله قلبی یا سکته مغزی را نشان دهد.

دکتر سعید یزدان خواه متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوگرافی

برای پرسش از دکتر کلیک کنید.